ارتودنسی (Orthodontics) یکی از رشته‌های تخصصی دندان‌پزشکی است که به منظور مرتب کردن و ردیف کردن دندان‌ها و هماهنگ نمودن فک‌ها به کار برده می‌شود. از اصلی‌ترین وظایف ارتودنسی، تشخیص، پیشگیری و درمان ناهنجاری‌های دندانی فکی است.
ناهنجاری‌های دندانی فکی می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- نامرتبی دندان‌ها
- جلو بودن بیش از حد دندان‌های جلویی فک بالا
- عقب بودن بیش از حد دندان‌های جلویی فک پایین
- فک بالا یا پایین بیش از حد بزرگ یا کوچک
- فک بالا یا پایین بیش از حد جلو یا عقب
ارتودنسی می‌تواند با استفاده از دستگاه‌های ثابت یا متحرک انجام شود. دستگاه‌های ثابت به دندان‌ها چسبانده می‌شوند و باید به طور مداوم در دهان بیمار قرار داشته باشند. دستگاه‌های متحرک را می‌توان در زمان‌های مشخص از دهان خارج کرد.
ارتودنسی می‌تواند در هر سنی انجام شود، اما معمولاً درمان‌های ارتودنسی در دوران کودکی و نوجوانی بهتر جواب می‌دهد. این به این دلیل است که در دوران کودکی و نوجوانی، استخوان‌های فک هنوز در حال رشد هستند و می‌توان آنها را به راحتی تغییر شکل داد. ارتودنسی معمولاً یک فرایند طولانی‌مدت است و می‌تواند از چند ماه تا چند سال طول بکشد. در طول درمان ارتودنسی، بیمار باید به طور منظم به متخصص ارتودنسی مراجعه کند تا تنظیمات لازم روی دستگاه‌ها انجام شود.
ارتودنسی شامل چه درمان‌هاییست؟
درمان‌های ارتودنسی را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد:
- درمان‌های ثابت: این درمان‌ها با استفاده از بریس‌های ثابت انجام می‌شوند. بریس‌ها از براکت‌ها، سیم‌ها و کش‌ها تشکیل شده‌اند. براکت‌ها به دندان‌ها چسبانده می‌شوند و سیم‌ها و کش‌ها فشار ملایمی به دندان‌ها وارد می‌کنند تا آنها را به موقعیت مناسب خود حرکت دهند.
- درمان‌های متحرک: این درمان‌ها با استفاده از بریس‌های متحرک انجام می‌شوند. بریس‌های متحرک را می‌توان از دهان خارج کرد و دوباره درآورد. این بریس‌ها معمولاً برای اصلاح مشکلات جزئی دندانی استفاده می‌شوند.
انواع مختلفی از بریس‌های ثابت و متحرک وجود دارد که هر کدام برای اصلاح یک نوع مشکل دندانی خاص مناسب هستند. متخصص ارتودنسی با توجه به نوع مشکل دندانی بیمار، بهترین نوع بریس را برای او انتخاب می‌کند. درمان ارتودنسی معمولاً چند سال طول می‌کشد. طول درمان به نوع مشکل دندانی بیمار و میزان همکاری او بستگی دارد.
در طول درمان ارتودنسی، بیمار باید از بهداشت دهان و دندان خود مراقبت بیشتری کند. این به این دلیل است که بریس‌ها می‌توانند باعث تجمع پلاک و جرم شوند. بیمار باید روزانه دو بار مسواک بزند و حداقل یک بار در روز از نخ دندان استفاده کند. همچنین باید هر شش ماه یکبار برای معاینه و چکاپ به متخصص ارتودنسی مراجعه کند.
رایج‌ترین مشکلات دندانی که با ارتودنسی قابل درمان هستند کدامند؟
- کراس بایت: در این حالت، دندان‌های فک بالا و پایین به درستی روی یکدیگر قرار نمی‌گیرند. این می‌تواند باعث مشکلات گفتاری، مشکلات جویدن و مشکلات سلامتی شود.
- آندربایت: در این حالت، دندان‌های فک پایین جلوتر از دندان‌های فک بالا قرار می‌گیرند.
- اوردبیت: در این حالت، دندان‌های فک بالا جلوتر از دندان‌های فک پایین قرار می‌گیرند.
- فاصله بین دندان‌ها: در این حالت، بین دندان‌ها فضای خالی وجود دارد.
- ناهنجاری‌های دندان‌های آسیاب: این ناهنجاری‌ها می‌توانند باعث مشکلات جویدن و مشکلات سلامتی شوند.
ابزارهای ارتودنسی دندان
ابزارهای ارتودنسی دندان، ابزارهایی هستند که برای اصلاح ناهنجاری‌های دندانی و فکی استفاده می‌شوند. این ابزارها می‌توانند به صورت ثابت یا متحرک باشند.
ابزارهای ارتودنسی ثابت
ابزارهای ارتودنسی ثابت به دندان‌ها چسبانده می‌شوند و نمی‌توان آنها را از دهان خارج کرد. این ابزارها معمولاً برای اصلاح مشکلات جدی‌تر دندانی استفاده می‌شوند.
- براکت‌ها: براکت‌ها قطعات کوچکی هستند که به دندان‌ها چسبانده می‌شوند. سیم‌های ارتودنسی از بین براکت‌ها عبور می‌کنند و فشار ملایمی به دندان‌ها وارد می‌کنند تا آنها را به موقعیت مناسب خود حرکت دهند.
- سیم‌های ارتودنسی: سیم‌های ارتودنسی از جنس فلز یا پلاستیک هستند و به براکت‌ها متصل می‌شوند. این سیم‌ها فشار ملایمی به دندان‌ها وارد می‌کنند تا آنها را به موقعیت مناسب خود حرکت دهند.
- کش‌های ارتودنسی: کش‌های ارتودنسی قطعات کوچکی هستند که از یک براکت به براکت دیگر وصل می‌شوند. این کش‌ها فشار بیشتری نسبت به سیم‌ها وارد می‌کنند و برای اصلاح مشکلات خاص دندانی استفاده می‌شوند.
ابزارهای ارتودنسی متحرک
ابزارهای ارتودنسی متحرک را می‌توان از دهان خارج کرد و دوباره درآورد. این ابزارها معمولاً برای اصلاح مشکلات جزئی دندانی استفاده می‌شوند.
- پلاک‌های ارتودنسی: پلاک‌های ارتودنسی قطعات پلاستیکی هستند که به دندان‌ها متصل می‌شوند. این پلاک‌ها معمولاً برای اصلاح فاصله بین دندان‌ها، کجی دندان‌ها و مشکلات فکی استفاده می‌شوند.
- نگهدارنده‌ها: نگهدارنده‌ها قطعاتی هستند که پس از اتمام درمان ارتودنسی برای جلوگیری از بازگشت دندان‌ها به موقعیت اولیه خود استفاده می‌شوند. نگهدارنده‌ها می‌توانند ثابت یا متحرک باشند.
سایر ابزارهای ارتودنسی
علاوه بر ابزارهای ذکر شده، ابزارهای دیگری نیز در ارتودنسی استفاده می‌شوند. این ابزارها عبارتند از:
- هدگیرها: هدگیرها قطعاتی هستند که به سر متصل می‌شوند و برای اصلاح مشکلات فکی استفاده می‌شوند.
- ارتودنسی نامرئی: ارتودنسی نامرئی از براکت‌های سرامیکی یا پلاستیکی استفاده می‌کند که از بیرون قابل مشاهده نیستند.
بهترین سن برای ارتودنسی دندان؟
بهترین سن برای ارتودنسی دندان، سنین 7 تا 14 سالگی است. این به این دلیل است که در این سنین هنوز رشد دندان‌ها و فک ادامه دارد و دندان‌ها راحت‌تر جابه‌جا می‌شوند.
در سنین پایین‌تر، ممکن است نیاز به درمان‌های ارتودنسی بیشتری باشد و طول درمان طولانی‌تر شود. در سنین بالاتر، رشد دندان‌ها و فک متوقف شده است و دندان‌ها سخت‌تر جابه‌جا می‌شوند. بنابراین، درمان ارتودنسی در سنین بالاتر ممکن است دشوارتر و طولانی‌تر باشد. البته، ارتودنسی در هر سنی قابل انجام است. در برخی موارد، ممکن است نیاز به درمان‌های ارتودنسی در بزرگسالی باشد.
مزایای ارتودنسی در سنین پایین‌تر
- نتیجه درمان بهتر و ماندگارتر است.
- طول درمان کوتاه‌تر است.
- هزینه درمان کمتر است.
- احتمال بروز عوارض جانبی کمتر است.
هزینه ارتودنسی دندان چقدر است؟
قیمت ارتودنسی دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- نوع درمان: هزینه ارتودنسی ثابت معمولاً بیشتر از ارتودنسی متحرک است.
- نوع براکت: هزینه براکت‌های فلزی معمولاً کمتر از براکت‌های سرامیکی یا نامرئی است.
- شدت مشکل دندانی: هزینه درمان مشکلات دندانی جدی‌تر بیشتر است.
- موقعیت جغرافیایی: هزینه ارتودنسی در شهرهای بزرگ معمولاً بیشتر از شهرهای کوچک است.
به طور کلی، هزینه ارتودنسی دندان در ایران از حدود 15 میلیون تومان تا 65 میلیون تومان متغیر است.
عواملی که می‌توانند بر هزینه ارتودنسی دندان تأثیر بگذارند:
- نوع براکت: براکت‌های فلزی ارزان‌ترین نوع براکت‌ها هستند. براکت‌های سرامیکی و نامرئی گران‌تر هستند.
- نوع سیم: سیم‌های فلزی ارزان‌ترین نوع سیم‌ها هستند. سیم‌های پلاستیکی و نگین‌دار گران‌تر هستند.
- نوع کش: کش‌های معمولی ارزان‌ترین نوع کش‌ها هستند. کش‌های رنگی و نگین‌دار گران‌تر هستند.
- نوع نگهدارنده: نگهدارنده‌های ثابت ارزان‌ترین نوع نگهدارنده‌ها هستند. نگهدارنده‌های متحرک گران‌تر هستند.
- هزینه ویزیت‌های منظم: بیمار باید هر شش ماه یکبار برای ویزیت به متخصص ارتودنسی مراجعه کند. هزینه این ویزیت‌ها معمولاً در قیمت درمان گنجانده شده است.
- هزینه خدمات جانبی: ممکن است نیاز به خدمات جانبی مانند کشیدن دندان یا جراحی فک باشد. هزینه این خدمات جانبی معمولاً جداگانه محاسبه می‌شود.
برای اطلاع از هزینه دقیق ارتودنسی دندان، بهتر است به یک متخصص ارتودنسی مراجعه کنید.
مراحل درمان ارتودنسی
مراحل درمان ارتودنسی به طور کلی به هفت مرحله تقسیم می‌شود:
مرحله اول: مشاوره
در این مرحله، بیمار با متخصص ارتودنسی ملاقات می‌کند و متخصص ارتودنسی وضعیت دندان‌ها و فک بیمار را معاینه می‌کند. همچنین، متخصص ارتودنسی با بیمار در مورد اهداف درمان و گزینه‌های درمانی مختلف صحبت می‌کند.
مرحله دوم: عکس‌برداری و قالب‌گیری
در این مرحله، متخصص ارتودنسی از دندان‌ها و فک بیمار عکس‌برداری و قالب‌گیری می‌کند. این تصاویر و قالب‌ها برای برنامه‌ریزی درمان استفاده می‌شوند.
مرحله سوم: ترمیم دندان‌ها
در برخی موارد، ممکن است نیاز به ترمیم دندان‌ها قبل از شروع درمان ارتودنسی باشد. این ترمیم‌ها ممکن است شامل پر کردن دندان‌های پوسیده، کشیدن دندان‌های اضافی یا جراحی فک باشد.
مرحله چهارم: براکت‌گذاری
در این مرحله، براکت‌ها به دندان‌ها چسبانده می‌شوند. براکت‌ها قطعات کوچکی هستند که به دندان‌ها متصل می‌شوند و سیم‌های ارتودنسی از بین آنها عبور می‌کنند.
مرحله پنجم: تنظیم سیم‌ها
در این مرحله، متخصص ارتودنسی سیم‌ها را تنظیم می‌کند تا فشار ملایمی به دندان‌ها وارد شود و آنها را به موقعیت مناسب خود حرکت دهد.
مرحله ششم: مراجعات منظم
بیماران باید هر شش ماه یکبار برای ویزیت به متخصص ارتودنسی مراجعه کنند. در این ویزیت‌ها، سیم‌ها تنظیم می‌شوند و پیشرفت درمان بررسی می‌شود.
مرحله هفتم: برداشتن براکت‌ها
پس از اینکه دندان‌ها به موقعیت مناسب خود رسیدند، براکت‌ها برداشته می‌شوند. پس از برداشتن براکت‌ها، ممکن است نیاز به استفاده از نگهدارنده باشد تا دندان‌ها در جای خود ثابت بمانند.
No comment