سیستم رادیوگرافی با کاربرد سنسورها همچنان نوع برتر رادیوگرافی های دیجیتال موجود در زمینه‌ی دندانپزشکی هستند. در این میان رادیوگرافی دیجیتال با نام فسفرپلیت جایگاه ویژه ای در دندانپزشکی پیدا کرده است. به طور کلی تشابه بسیار زیادی بین سیستم‌های فسفرپلیت دندانپزشکی (PSP) و فناوری‌های قدیمی فیلم که نسبت به نور حساسیت داشتند وجود دارد. به طوری که تنها به جای فیلم از یک سنسور استفاده می‌شود.

فسفرپلیت چیست ؟

اشعه X پس از تابش به کریستال‌های فسفر این سنسور، ذخیره می شود. و بعد از آن به کمک لیزر سیستم PACS خوانده می‌شود و در انتها تصویری به صورت دیجیتال قابل رویت خواهد بود. به دلیل اینکه سنسورهای فسفرپلیت دندانپزشکی همانند سیستم های DR اولیه پر‌هزینه نیستند. و بیمار را در معرض خطر تابش کمتری قرار می‌دهند، نوعی پل ارتباطی بین دستگاه های آنالوگ و دستگاه های دیجیتال به شمار می‌روند.

فسفرپلیت چیست؟

از تجهیزات اساسی دندانپزشکی دستگاه فسفر پلیت می باشد که دارای سایز های مختلف سنسور است که با قرار گفتن در دهان بیمار تصاویر با کیفیتی را ثبت می کند. این تصاویر به تشخیص سریع مشکلات دهان و دندان کمک می کند.

آزاد شدن انرژی ذخیره شده‌ی درون فسفر در واکنش شیمیایی با نورمرئی برای تولید سیگنال نوری را تابش فتوشیمیایی یا به اختصار PSL می‌نامند . اشعه X از جمله مواردی است که باعث ذخیره‌ شدن این نوع انرژی می‌شود. صفحه‌ای که بر پایه چنین پروسه‌ای کار میکند صفحه تابش فتوشیمیایی یا Photo Stimulated Phosphor Plate نامیده می شود و یکی از انواع شناساگرهای اشعه X در رادیوگرافی Projectional می‌باشد.

تهیه‌ی یک تصویر در این روش از رادیوگرافی نیازمند دو بار تابش اشعه است: تابش اولیه (با تابش میزان اشعه دلخواه) به اصطلاح “نوشتن” تصویر و بعد از آن تابش ثانویه (معمولاً توسط یک لیزر نورمرئی طول موج‌دار) به اصطلاح “خواندن“ تصویر می‌باشد. در رادیوگرافی Projectional از صفحه فسفرپلیت به عنوان شناساگر اشعه X-RAY استفاده می‌ شود که رادیوگرافی فسفرپلیت نام دارد که نباید آن را با توموگرافی کامپیوتری که از فرآیند کامپیوتری برای تبدیل رادیوگرافی‌های Projectional به تصاویر 3D استفاده می‌کند اشتباه گرفت.

نحوه‌ی ذخیره‌ی انرژی در صفحات فسفرپلیت:

ضخامت لایه بر روی صفحات PSP  معمولاً بین 0.1 تا 0.3 میلی‌ متر می‌باشد. بعد از تابش اشعه‌ی الکترومغناطیسی با طول موج کوتاه ( به طور معمول X-RAY )، الکترون‌های فعال شده‌ی فسفر تا هنگامی که تابش ثانویه صورت پذیرد در “کانون‌های رنگی” (F-Centers) که به صورت شبکه‌ کریستالی هستند حبس می‌شوند.

فیلم های فسفرپلیت شامل عنصر Europium ” یوروپیوم “دو ظرفیتی است. به عنوان Luminescence ( تابش فوتون‌های نور فرابنفش، مرئی یا فروسرخ از یک جسم به دلیل‌گذار الکترونی الکترونهای برانگیخته از ترازهای بالا به پایین )، یون مثبت دو ظرفیتی یوروپیوم، باریوم را جهت تولید ماده‌ای جامد جایگزین می‌‌نماید.

هنگامی که یون‌های ⁺Eu² به وسیله‌ی تابش یونیزاسیون می‌شوند، الکترون دیگری را از دست داده تا به ⁺Eu³ تبدیل گردند. این الکترون‌ها هنگام وارد شدن به سطح رسانا در شبکه‌ای خالی ، دارای یون برومین (bromine) و به حالت کریستالی حبس می‌شوند. در نتیجه به حالت متاستاز یا به اصطلاح کم ثبات ، که انرژی بالایی نسبت به وضعیت ماقبل خود دارند قرار می‌گیرند.

سازوکار فسفرپلیت :

آزاد شدن انرژی و تبدیل آن به دیجیتال چگونه است؟

منبع نور که فرکانس پایینی دارد و از انرژی ناکافی برخوردار است برای آنکه بتواند یون +Eu3 بیشتری تولید کند ، می‌تواند الکترون‌های حبس شده در سطح رسانا را به حالت قبل بازگرداند. در لحظه‌ای که این الکترون‌های متحرک با یون‌های +Eu3 برخورد داشته باشند ، اشعه آبی_بنفش با طول موج ۴۰۰ نانومتری را آزاد می‌کنند. این نور با تعداد الکترون‌های حبس شده و جریان تابش X-RAY اصلی تولید شده متناسب است.

نور تولیدی معمولاً می‌‌تواند توسط تیوب Photo Multiplier ذخیره و میزان رزولوشن ویژه‌ جذب شده در پیکسل تنظیم گردد . در نتیجه این فرآیند نور به یک سیگنال و یا جریان الکتریکی تبدیل شده و بدیهی است که قدرت بالایی خواهد داشت. سیگنال الکترونیکی توسط مولد ADC کوانتیزه می‌شود که بتواند مقادیر دیجیتال را برای هر پیکسل جدا کرده و داخل برنامه‌ی پردازشگر پیکسل قرار گیرد.

استفاده‌ی مجدد از پلیت :

در ادامه پروسه، صفحات با  قرار گرفتن در برابر شدت نور سفید اتاق از اطلاعات پاک میشوند. بنابراین، صفحات بارها و بارها قابل استفاده‌ی مجدد خواهند بود. صفحه‌های فسفرپلیت اگر با احتیاط کامل حمل شوند و یا در معرض تابش اشعه‌ی مناسب قرار بگیرند، هزاران بار قابل استفاده خواهند بود. معمولاً حمل بدون احتیاط این صفحات باعث می‌شود بعد از چند صد بار استفاده آسیب ببیند. آسیب‌های مکانیکی مانند خراش و ساییده شدن و همچنین خط افتادگی آن به علت کاربرد انرژی بسیار بالا از این موارد هستند.

اطلاعات ثبت شده در یک تصویر می‌تواند به سادگی با در معرض قرار دادن صفحه در برابر نور فلورسانت اتاق به طور تاثیرگذار و کاملاً پاک شوند، همچنین لازم است پاک کردن اطلاعات به صورت کامل و کاربردی انجام گیرد تا از وجود اطلاعات اضافی و ایجاد شدن عکس ناقص جلوگیری شود. بیشتر اسکنرهای لیزری به طور اتوماتیک صفحه را بعد از خواندن تمامی اطلاعات پاک می‌کنند همچنین در تکنولوژی‌های اخیر از نور ‌LED قرمز برای این کار استفاده می‌شود. در نتیجه‌ی هر صفحه‌ی فسفر پلیت در هر سایزی می‌تواند بارها و مجدداً مورد استفاده قرار بگیرد.

صفحات فسفرپلیت برای محیط زیست ایمن هستند اما لازم است که دفع آن‌ها بر طبق قوانین منطقه‌ای و همچنین با توجه به ترکیب فسفر که شامل فلز سنگین باریوم است انجام پذیرد.

تصویربرداری پزشکی به کمک اشعه X:

در تصویربرداری با فسفرپلیت، صفحه‌ی پلیت در یک کاست ویژه قرار داده می‌شود و پشت قسمت مورد نظر قرار می‌گیرد تا اشعه ایکس تابیده شود. سپس اطلاعات صفحه تصویربرداری از طریق یک اسکنر لیزری خاص یا همان CR Reader خوانده میشود و تصویر را به یک رادیوگراف دیجیتال تبدیل می‌کند. تصویر دیجیتالی تشکیل شده پس از آن در سیستم قابل مشاهده بوده و با استفاده از نرم‌افزار نصب شده ویژه دستگاه مواردی همچون کنتراست، میزان روشنایی، فیلتر و بزرگنمایی را بر روی عکس می‌توان تنظیم کرد. این صفحات تصویربرداری می‌توانند به تعداد محل‌هایی که در آن رادیوگرافی انجام می‌شود پیشرفت کرده و به صورت سایت‌های شبکه‌ای مورد استفاده قرار گیرند.

فسفرپلیت با رادیوگرافی مستقیم چه تفاوتی دارد؟

رادیوگرافی با فسفرپلیت با رادیوگرافی مستقیم بسیار مشابه هستند و تفاوت های جزئی دارند. در رادیوگرافی مستقیم اطلاعات تصویر تهیه شده در یک شناساگر یا پنل‌های تخت، مستقیماً و به طور الکترونیکی به کامپیوتر پردازشگر منتقل می‌شوند. در رادیوگرافی فسفرپلیت از کاسِتی که درون آن صفحات تصویربرداری قرار دارد استفاده می‌شود اما اطلاعات تصویر تهیه شده تا هنگام خوانده شدن به وسیله اسکنر و انتقال آن‌ها به کامپیوتر ذخیره می‌ماند.

 ذخیره‌ ماندن اطلاعات تا اسکن شدن و انتقال به کامپیوتر اصلی‌ترین تفاوت بین این دو تکنیک تصویربرداری می‌باشد. یکی دیگر از تفاوت این دو دستگاه را میتوان در انتقال اشعه ایکس دانست که در فسفرپلیت اشعه ایکس کمتری به بیمار تابیده میشود.

نحوه‌ی کاربردی فسفرپلیت :

برای دندانپزشکان و همچنین کاربران، کار با فسفر پلیت بسیار آسانتر از سیستم های مبتنی بر سنسور است. پلیت ها اغلب نازک تر از فیلم هستند و می توانند در هولدرهای کیت RINN موجود استفاده شوند. فرایند تصویربرداری بسیار شبیه به فیلم است به طوریکه دستیار تصویری در یک پلیت می گیرد و برخلاف سنسورها هیچ گونه سیم یا کابلی که باید در طول زمان تصویربرداری استفاده شود ، وجود ندارد. بعد از گرفتن عکس، پلیت ها را به یک دستگاه که در واقع یک نوعی از پردازشگر است، منتقل می کنند.

در حقیقت این پردازشگر یک اسکنر لیزری است.با توجه به نوع سیستم ، پلیت ها درون یک شکاف یا روی یک درام قرار میگیرند و سپس دستگاه کار خود را شروع می کند. هنگامی که تصاویر ظاهر می شوند،می توان به آسانی آنها را در نرم افزار در قالب مناسب خود منتقل کرد.اگرچه این مراحل نرم افزاری ،از تصویر فوری سنسورها آهسته تر است،اما کل مدت زمان کار با فسفر پلیت بسیار سریعتر از روش های قدیمی است.

در مقایسه با سنسورها، می توان گفت که فسفر پلیت ها دارای کاربرد بسیار ساده و راحت‌تری می باشند و نیاز به آموزش پیچیده ای برای کاربران آن وجود ندارد. از طرفی در طولانی مدت، استفاده از فسفرپلیت نسبت به سنسورها از نظر اقتصادی به صرفه‌تر است چرا که باید توجه کرد هزینه‌ی خرید و نگهداری سنسورها بالاست. فسفر پلیت از سنسور بسیار ارزانتر است و هریک از  پلیت‌های آن تا بیش از 1000 بار و گاهی تا حدود 2000 بار قابل استفاده برای گرفتن تصویر می باشند ، ولی باید دقت شود که در حین کار، دچار خراش یا آسیب جدی نشوند.

انواع فسفرپلیت

فسفر پلیت های مورد استفاده در تصویربرداری دندان در انواع و ساختارهای مختلف وجود دارند. این دستگاه ها در اندازه ها و سبک های مختلف مانند Deluxe، Econo و OPT موجود هستند.

بعضی از این فسفر پلیت ها می توانند تصاویر غنی با کیفیت تشخیصی را در چند ثانیه ارائه دهند و در نور معمولی اتاق کار کنند و نیاز به اتاق تاریک را از بین ببرند.

علاوه بر این، فسفر پلیت ها نیاز به پردازش فیلم رادیوگرافی سنتی دندانپزشکی را از بین می‌ برند و با جمع‌ آوری تصاویر با جزئیات بسیار سریع، راحتی را برای متخصصان دندان‌ پزشکی به همراه دارند.

مشاهده فوری اشعه ایکس، قابلیت های بی سیم، وضوح تصویر بالا و سازگاری با DICOM از دیگر مزایای انواع محتلف فسفر پلیت است.

در ادامه به برخی از انواع فسفر پلیت اشاره شده است:

• کداک
• کاوو
• اکتیون
• کروسل
• فیوژن
• اوریکس
• وودپیکر

 بهترین مدل فسفرپلیت

انواع مختلفی از فسفر پلیت ها در بازار موجود می باشند اما بهترین مدل فسفر پلیت با توجه به قابلیت ها و استفاده آسان از دیدگاه دندانپزشکان، فسفر پلیت فیوژن، کداک، اوریکس و وودپیکر است.

متخصص مربوطه با توجه به نیازهای خود و بررسی قابلیت های هر یک از مدل ها، دستگاه مورد نظر خود را انتخاب و خریداری می کند.

با بررسی کاربرد و مزایای بعضی از بهترین انواع فسفر پلیت، تصمیم گیری برای خرید فسفر پلیت را برای شما آسان کرده ایم.

فسفر پلیت فیوژن Fussen

فسفر پلیت فیوژن شامل استفاده از فناوری فسفر تحریک پذیر نور (PSP) به عنوان آشکارساز تشعشع برای گرفتن تصاویر رادیولوژیکی و نوری است.

این فناوری ادغام تصاویر رادیولوژیکی و نوری را با ذخیره کردن تصویر نهفته، زمانی که صفحه در معرض تشعشعات یونیزان قرار می گیرد، امکان پذیر می کند؛ و هنگامی که با پرتو لیزر اسکن می شود، تصویر ذخیره شده آزاد می شود.

از کاربردهای فسفرپلیت می توان به این موارد اشاره کرد:

• ادغام تصاویر رادیولوژیکی و نوری
• ادغام فناوری های مختلف تصویربرداری مانند توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) و توموگرافی کامپیوتری (CT)
• رادیوگرافی کامپیوتری اشعه گاما
• دزیمتری و صفحات تصویربرداری برای تصویربرداری اشعه ایکس
• طیف سنجی در لیزر

نحوه عملکرد فسفر پلیت Fussen فیوژن

فسفرپلیت فیوژن به وسیله تاباندن‌ اشعه‌ X توسط دستگاه رادیوگرافی به سنسوری که درون دهان‌ بیمار قرار دارد، شبیه به یک فیلم عمل می ‌کند.

پس از قرار دادن سنسور داخل دستگاه، تصویر گرفته شده به کامپیوتری که به دستگاه متصل است انتقال داده شده و روی مونیتور نمایش داده می شود.

تصویر نمایش داده شده برای بررسی مجدد توسط دندانپزشک، ذخیره می شود.

این مدل فسفرپلیت قابل اتصال به چند کامپیوتر می باشد. دارا بودن 4 پلیت در سایزهای مختلف نیز از دیگر ویژگی های فسفر پلیت فیوژن است.

فسفر پلیت ORIX

ORIXSCAN یک فناوری جدید در فسفر پلیت ارائه می‌ دهد و آن را به یکی از سریع ‌ترین‌ ها در بازار دندان ‌پزشکی تبدیل می‌ کند.

ORIX HF Plus که توسط سازنده ایتالیایی ARDET طراحی شده است، تصاویری با کیفیت برتر، با استفاده ازفسفر پلیت یا سنسورهای دیجیتال تولید می کند.

به ‌علاوه، زمان‌ های نوردهی و فوکوس ORIX HF VET برای کار یکپارچه سنسور، حسگرهای دیجیتال و فیلم ‌های اشعه ایکس طراحی شده ‌اند.

اگر به دنبال یک فسفر پلیت خاص و متفاوت هستید، ORIXSCAN از ARDET می تواند گزینه مناسبی باشد.

مزایای فسفر پلیت اوریکس

فسفر پلیت اوریکس مزایا و ویژگی های منحصر به فردی دارد که در ادامه به بعضی از آن ها اشاره شده است.

• نرم افزاری بسیار به روز و پیشرفته دارد.
• قابل نصب بر روی شبکه و اتصال همزمان به چند سیستم است.
• قابلیت نمایش سه بعدی تصاویر و بزرگنمایی تصویر برای بررسی دقیق تر دارد.
• تصاویر با وضوح بالا و جزئیات کامل ارائه می دهد.
• قابلیت تغییر در نور و کنتراست تصاویر را دارد.
• مشاهده و اندازه گیری طول ریشه در این مدل فسفر پلیت امکان پذیر می باشد.
• با ویدوزهای 7، 8، 10 و 11 سازگاری دارد.
• دارای 4 پلیت در سایزهای مختلف می باشد.
• با تمام رادیوگرافی های دندانپزشکی سازگار است.
• از فرمت های مختلف تصاویر برای ذخیره سازی می توان استفاده کرد.
• تصاویر قابل انتقال به فلش یا حافظه خارجی می باشند.

فسفرپلیت وودپیکر

وودپیکر یک سیستم فسفر پلیت مدرن و فشرده به نام i-Scan ارائه می دهد که قادر به تولید تصاویر واضح و فوری است. فناوری بی‌سیم Woodpecker i-Scan امکان اسکن و مشاهده بدون محدودیت کامپیوتر یا اینترنت را فراهم می ‌کند.

پلیت ها به طور قابل توجهی نرم تر از فیلم های معمولی هستند و در اندازه های مختلف موجود هستند.

علاوه بر این، این سیستم دقت اسکن 25 میلی متری، قابلیت تشخیص جزئیات در مقیاس خاکستری و تصویربرداری شفاف با وضوح بالا را برای تشخیص قابل اعتماد و دقیق ارائه می کند.

در استفاده از فسفرپلیت به چه نکاتی باید توجه کرد؟

باید توجه کرد که صفحات فسفرپلیت به نور حساس هستند و باید با دقت از آنها استفاده شود، یکی از این راه ها، قرار دادن آنها در پاکت های محافظ پس از استفاده است در غیر این صورت می تواند سبب اختلال در عبور نور شود.

از مزایای استفاده از فسفرپلیت میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• وایرلس بودن سیستم و راحتی بیمار در زمان گرفته شدن عکس
• تصویربرداری به روش دیجیتالی
• قابلیت به اشتراک گذاشتن تصاویر توسط نرم افزار دستگاه
• بدون نیاز به فیلم رادیوگرافی
• عدم نیاز به روش های سنتی ظهور و ثبوت و تاریکخانه
• افزایش بهره وری و سرعت در کار
• کاهش هزینه های نگهداری و تعمیرات
• عدم نیاز به آموزش پیچیده برای کاربر دستگاه
• سادگی و راحتی کار با سیستم
• و مهم تر از همه صرفه‌ی اقتصادی